Kroniek van Ekehaar
Geschiedenis van een gehucht in het Dingspel
Rolde
Ekehaar - Rond 1300 bestond Ekehaar uit twee boerenerven, maar de
buurtschap is vermoedelijk als kampontginning al in de vroege
Middeleeuwen gesticht. Het gebied rond Ekehaar moet al vóór de
jaartelling bewoond zijn geweest.
(Red. W.R. Foorthuis en P. Brood, Drenthe, Gids voor
Cultuur en Landschap, 2002)
Ekehaar (1843), gehucht in
Rolderdingspil, prov. Drenthe, 1 uur Z.O. van Assen, gemeente en Ekehaar komt in allerlei varianten in de oude stukken voor: Ekehair,
Ekehaer, Eekehaer, Eke Haar, IJkhaar, IJkehaar, Eijkhaar, Eijkehaar,
Eeckehaar, Eeckhaar, Eeckehaer.
Ekehaar vormde tot 1849 één marke met Amen. Waar in oude stukken de
'buren van Amen' worden genoemd, gaat het dus om de markegenoten van
Amen en Ekehaar. Inleiding Oudste geschiedenis
Amen
Baoreld Schuring zat
aachter de pet
(
Aa van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1843)
De naam is samengesteld uit eke = eik en haar = hoogte.
Ekehaar is de centrale plaats van de Broekstreek, waartoe verder worden
gerekend:
Amen,
Eleveld en Geelbroek,
Eldersloo.
Op basis van bronnen in het Rijksarchief Drenthe in Assen en
literatuur wordt de geschiedenis van Ekehaar (en Amen) beschreven. Alle
gevonden vermeldingen van Ekehaar komen aan bod of ze nu van groot
belang zijn of niet. Daarmee rijst een beeld van wat in relatie tot
Ekehaar is beschreven in de voorbije eeuwen. Gezien de grote hoeveelheid
gegevens die in het archief liggen opgeslagen kan gemakkelijk wat over
het hoofd zijn gezien.
Ook oude berichten in de Drentsche & Asser Courant met betrekking tot
Ekehaar komen aan bod. Dit gebeurt nogal fragmentarisch omdat daarvoor
elke krant moet worden doorgenomen, tenzij anderen dat al hebben gedaan.
Dit is voor enkele jaargangen het geval.
Hoewel geschreven bronnen hierover ontbreken, kan worden aangenomen
dat met de uitbreiding van de landbouw en het doen van nieuwe
ontginningen gehuchten als Ekehaar zijn ontstaan. Dit wordt dan
gedateerd in de vroege middeleeuwen (vanaf 500 na Chr.). Als
uitzondering binnen het dingspel Rolde maken Amen-Ekehaar en Schoonloo
geen deel uit van een domaniaal gebied, zoals van de Bisschop van
Utrecht.
Als oudste bodemvondsten kunnen worden genoemd een in 1944 in Ekehaar
gevonden lanspunt met een houten schacht (periode 2100-1100 v.Chr).
Verder een met drie dwarse groeven versierde randbijl, gevonden in
1873/74 (uit dezelfde periode). Archeologen gaan ervan uit dat dat deze
voorwerpen zijn gedeponeerd als offergaven voor hogere machten.
Tussen Ekehaar en Eleveld bevindt zich een Celtic field, dat alleen te
zien is op een luchtfoto. Een Celtic field (periode 600 v.Chr - Chr.
geb.) bestaat uit een aaneenschakeling van vierkante tot langwerpige
perceeltjes (raatakkers).
(Ontleend aan: Geschiedenis van Rolde)
door
L. Braaksma
En prevelde zachies zien gebed.
Moetie har ok de handn volln,
Maor mus 'n oog op de kleinties holn.
"Amen", zee Schuring
en schoof de pet weer op
Zien verweerde, rustige boerenkop.
Doe zee Geessien: "Wat is dat roar,
Vao zeg altied Amen en nooit Ekehaor".